Mükemmeliyetçilik: Kendini Yıpratmadan Başarıya Ulaşmanın Yolları

Mükemmeliyetçilik kurallar, düzen ve kontrol üzerine aşırı düşünme olarak karakterize edilir. Bu kişiler bir şey üzerinde kontrol sahibi olamama ihtimali varsa kaygı yaşarlar ve bu nedenle bu tür durumlardan kaçınırlar. Kontrol sağlayamadıkları durumlarda ise bazen öfkelenebilirler. Aşırı kontrollü halleri kendilerinde madde bağımlılığı, dikkatsiz cinsel ilişki kurma, maddi sorumsuzluk gibi durumların oluşmasını engeller.
Mükemmeliyetçi kişilik, kontrol ihtiyacının aşırı bir ifadesidir. Bu kişiler, hayatlarını olabildiğince kontrol altında tutarak, hata yapma riskini en aza indirmeye çalışırlar. Bu durum, onların hem olumlu hem de olumsuz sonuçlara yol açabilir.

Olumlu yönden bakıldığında, mükemmeliyetçi kişiler, işlerini özenle yaparlar ve yüksek standartlara sahiptirler. Bu da onların iş ve eğitim hayatlarında başarılı olmalarını sağlayabilir. Ayrıca, bu kişiler, hayatlarında düzenden hoşlanırlar ve belirsizlikten kaçınırlar. Bu da onların stresten uzak kalmalarına yardımcı olur.

Ancak, mükemmeliyetçiliğin aşırıya kaçması, bazı sorunlara da yol açabilir. Bu kişiler, hata yapma korkusuyla, yeni şeyler denemekten çekinebilirler. Ayrıca, çevrelerindeki insanlardan da aynı mükemmeliyetçiliği bekleyebilirler. Bu da ilişkilerinde sorunlara neden olabilir. Mükemmeliyetçiliğin olumsuz etkilerini azaltmak için, bu kişilerin kontrol ihtiyacını daha sağlıklı bir şekilde ifade etmeyi öğrenmeleri gerekir. Bu, kişinin kendine karşı daha toleranslı olmasını ve hata yapmanın normal bir şey olduğunu kabul etmesini gerektirir.

İşte mükemmeliyetçiliğin olumsuz etkilerini azaltmaya yardımcı olabilecek bazı ipuçları:

• Kendinize karşı daha toleranslı olun. Hata yapmaktan korkmayın.
• Diğer insanların da mükemmel olmadığını kabul edin.
• Yeni şeyler denemekten çekinmeyin.
• Zaman ayırın ve kendinize mola verin.

Mükemmeliyetçilik, kişinin karakterinin bir parçası olabilir. Ancak, bu özelliğin olumlu yönlerini ön plana çıkarmak ve olumsuz etkilerini azaltmak için çabalamak önemlidir.

İş Yaşamı ve Mükemmeliyetçilik

İş konusunda çok hassas ve kuralcı olduklarından çok başarılı olabilirler. İşlerini özenle yaparlar ve yüksek standartlara sahiptirler. Bu durum, onların iş ve kariyerlerinde başarılı olmalarını sağlayabilir. Ancak, bu kişiler, rahat ve esnek davranamadıkları için, günlük yaşamlarında sorunlar yaşayabilirler. Yapılan işin asıl amacını unutturacak derecede ayrıntılarla, kurallarla, listelerle, sıralamayla, organize etme ve program yapma ile uğraşırlar. Bu durum, onların işlerinde zaman ve enerji israfına neden olabilir.

Bu kişiler, kurallarını ve standartlarını başkalarından da bekledikleri için, eşleri ve yönetimi altındaki çalışanları zorlayabilirler Hatalara tahammül edemeyebilirler. Hem kendilerinde hem de başkalarında hata görmekten hoşlanmazlar. Bu kişiler, başkalarının kendileri gibi mantıklı düşünmesini ve hareket etmesini beklerler. Bu durum, farklı düşünen insanlarla çatışma yaşamalarına neden olabilir. Yanlış yapmamak için yaptıkları şeyi defalarca kontrol ederler.

İş yerinde her şeyin zamanında ve düzenli olmasını ister. Çalışanların da bu kurallara uymasını bekler. Bu kişi, bir çalışanın zamanında işten ayrıldığını veya bir işi zamanında yapmadığını gördüğünde sinirlenebilir. Kendisi de bir gün zamanında işten ayrılırsa veya bir işi zamanında yapmazsa, endişe ve kaygı yaşayacaktır.

İletişim ve Mükemmeliyetçilik

Bu kişiler, rasyonel kişilik özelliklerine sahip kişilerdir. Rasyonel kişilik özellikleri, kişinin duygularını değil mantığını ön plana çıkaran, gerçekçi ve pratik düşünen, kararlı ve planlı hareket eden kişilik özellikleridir. Kararlarını mantıksal kriterler temelinde alırlar. Kültürel normlara çok bağlı olmakla birlikte kararlı bir kişilik yapısına sahiptirler. Bu kişiler yeniliklerle ve esneklik gerektiren durumlarla karşılaşınca rahatsızlık duyarlar. Genellikle eğlenceli ortamlardan zevk almazlar. Olayların olumlu olumsuz yönlerini sürekli tartmaya çalıştıkları için karar vermekte güçlük çekerler. Bu kişilik özelliklerine sahip kişiler, iş hayatında ve sosyal ilişkilerde başarılı olabilirler. Ancak, duygusal yönlerini görmezden gelmeleri, ilişkilerinde sorunlara yol açabilir. Karşısındaki kişiler tarafından soğuk ve mesafeli olarak algılanabilirler.

Mükemmeliyetçi kişilik özellikleri olan kişilerde ön plana çıkan özellikler şunlardır:

Titiz ve Kuralcıdırlar

İş ve özel hayatlarında kuralları vardır, ve farkına varmadan her şeyin bu kurallar çerçevesinde yapılmasını isterler. Bu kurallar, onların kontrol ve düzen ihtiyacından kaynaklanır. Bu beklentileri aşırı titiz olmalarına yol açar. Kurallara titizlikle uyulmalıdır. Uyulmadığında sinirlenirler. Kendileri kendi kuralları dışına çıkarsa endişe ve kaygı yaşarlar ve kendilerini suçlarlar.

Mükemmeliyetçi kişilik özellikleri olan kişilerin kurallara uyma ihtiyacının temel nedenleri şunlardır:

• Kontrolü kaybetme korkusu: Bu kişiler, kuralların dışına çıktıklarında, kontrollerini kaybedeceklerini düşünürler.
• Anksiyete ve stres: Bu kişiler, kurallara uymadıkları takdirde, anksiyete ve stres yaşayacaklarını düşünürler.
• Kendileri hakkında olumsuz düşünceler: Bu kişiler, kurallarına uymadıkları takdirde, kendilerini yetersiz ve başarısız hissederler.

Siyah-Beyaz Düşünürler

Onlar için orta yol pek yoktur. ‘Ya hep ya hiç’ mantığına göre hareket ederler. Her şeyi iki uçta değerlendirirler. Bir şey ya iyidir ya da kötüdür. Bir iş ya mükemmeldir ya da başarısızdır. Bir kişi ya iyidir ya da kötüdür. Bu kişiler, gri alanları göremezler ve her şeyi ya hep ya hiç olarak değerlendirirler. Bir iş projesinde mükemmeliyetçilik, başarılı olma şansını artırabilir. Ancak siyah beyaz düşünen kişiler, her şeyi kendi bakış açılarından değerlendirebilirler. Bu nedenle, başkalarının bakış açısını anlamak ve kabul etmek bazen zor olabilir.

Mükemmeliyetçidirler

Kendilerinde ve başkalarında hata görmekten hoşlanmazlar. Her şey dört dörtlük olsun isterler. Onlar için hata olmaması gereken bir şeydir. Bir iş yerinde aşırı mükemmeliyetçi bir çalışan, hata yaptığında kendisini çok kötü hissedebilir ve bu durum, iş performansını olumsuz etkileyebilir. Partnerinin yaptığı küçük bir hatayı affedemez ve bu durum, ilişkinin bozulmasına yol açabilir. Herkes her konuda olması gerektiği gibi olmalı, davranmalı ve düşünmelidir. Bunun aksi olursa sinirlenirler ve öfke patlaması yaşayabilirler. Kendileri için hata yapma durumu söz konusu olursa kendilerine kızarlar.

Sinirlidirler

Kurallara uymak ve hata yapmamak o kadar önemlidir ki aksini düşünemezler. Ancak gerçek hayatta çoğu insan onların kafalarındaki kurallar doğrultusunda hareket etmeyecektir. Çünkü insanoğlu hata yapan bir varlıktır. Bu durum, onların kaygı ve stres düzeyini artırabilir ve günlük yaşamlarında zorluklara yol açabilir. Dolayısıyla, mükemmeliyetçi kişilik özellikleri olan insanlar kendi kafalarındaki kurallara uymayan kişileri veya durumlarla karşılaştıklarında, büyük bir hayal kırıklığı ve öfke yaşarlar. Bu öfke, bazen sinirlilik hali veya öfke patlamaları şeklinde ortaya çıkabilir.

Kendilerine Kızarlar

İnsan oldukları için hata yapmaktan kaçınamazlar ve bazen kurallarının dışında davranmak zorunda kalabilirler. Bu durumlar, onlara büyük bir kaygı ve stres yaşatır. Kendilerine karşı oldukça eleştireldir. Hata yaptıklarında, kendilerini yetersiz ve başarısız hissederler. Bu durum, onların özgüvenini ve özsaygılarını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu kişiler, kendilerine kızmak yerine, hatalarından ders çıkarmaya ve kendilerini suçlamaktan kaçınmaya çalışmalıdırlar.

Mükemmeliyetçi kişilik özellikleri olan kişilerin öz eleştirileri, genellikle aşağıdaki gibidir:

“Ben aptalım.”
“Ben başarısızım.”
“Ben her şeyi mahvediyorum.”
“Ben asla başarılı olamam.”

Kaygılıdırlar

Bu kişiler, hata yapacaklarına dair sürekli bir endişe içinde yaşarlar. Bu durum, onların günlük yaşamlarında tedirginlik ve kaygı yaşamalarına neden olur. Kendileri ve etrafındakilerle ilgili sürekli tetiktedirler, çünkü kendileri ve başkaları her an hata yapabilirler ve bu onlar için asla olmaması gereken bir durumdur.

Mükemmeliyetçi kişilik özellikleri olan kişilerin kaygılarını azaltmak için, aşağıdakiler yapılabilir:

• Kendilerine karşı daha anlayışlı ve hoşgörülü olmak.
• Kendileri ve çevrelerindekiler için daha gerçekçi beklentiler oluşturmak.
• Kontrolü bırakmaya ve değişime açık olmaya çalışmak.
• Profesyonel yardım almak.

Detaycıdırlar Ve Aşırı Mantık Yürütürler

Her konu ile ilgili detaylı ve mantıklı açıklamaları vardır. Mantıkları detaylar üzerine kuruludur. Detaylar üzerinde durmayı ve mantık yürütmeyi çok severler; aslında detaylara odaklanmadan ve mantık yürütmeden edemezler. Duygusal meselelere dahi mantıkla yaklaşırlar. Aşırı mantıklı halleri, dışarıdan soğuk ve mesafeli algılanmalarına neden olur. Aslında gerçekte de soğuk ve mesafelidirler. Detaycılıkları, bir iş yaparken ya da bir şeyle uğraşırken çok zaman kaybetmelerine ve bunun sonucu olarak da kaygı ve/veya sinirlilik hali yaşamalarına neden olur.

Bu kişilik özelliklerinin olumsuz yönleri

• Sosyal ilişkilerde zorluklar: Bu kişiler, duygusal meselelere dahi mantıkla yaklaştıkları için, duygusal ilişkilerde zorluklar yaşayabilirler.
• İş hayatında sorunlar: Bu kişiler, ayrıntılara fazla odaklandıkları için, iş hayatında sorunlar yaşayabilirler.
• Kaygı ve stres: Bu kişiler, detaylar üzerinde çok fazla vakit harcadıkları için, kaygı ve stres yaşayabilirler.

Bu kişilik özelliklerinin olumlu yönleri

• Aşırı mantıklı ve detaycı kişilik özellikleri, bazı durumlarda olumlu sonuçlar da doğurabilir. Bu olumlu yönler, şunlardır:
• İş yerinde başarı: Bu kişiler, ayrıntılara önem verdikleri için, iş yerinde başarılı olabilirler.
• Dikkatli ve titiz olma: Bu kişiler, dikkatli ve titiz oldukları için, hata yapma olasılıkları daha düşüktür.
• Planlı ve organize olma: Bu kişiler, planlı ve organize oldukları için, işlerini daha verimli bir şekilde yapabilirler.

Aşırı mantıklı ve detaycı kişilik özellikleri, hem olumlu hem de olumsuz yönlere sahip olabilir. Bu kişilik özelliklerinin olumsuz yönlerini azaltmak için, bu kişiler, aşağıdakileri yapabilirler:

• Duygularına daha fazla önem vermek: Bu kişiler, duygularına daha fazla önem vererek, duygusal ilişkilerde daha başarılı olabilirler.
• Detaylara odaklanmayı azaltmak: Bu kişiler, detaylara odaklanmayı azaltarak, iş hayatında daha verimli olabilirler.
• Kendileri için sınırlar belirlemek: Bu kişiler, kendileri için sınırlar belirleyerek, kaygı ve stres yaşama olasılıklarını azaltabilirler.

Belirsizliğe Tahammül Edemezler

Belirsizliği bir çok kişi sevmez, ancak obsesif kişilik özellikleri olan kimselerde belirsizlik korkunç bir durumdur. Kafalarının içindeki kuralları, hataya karşı aşırı tahammülsüzlükleri aslında belirsizliği ortadan kaldırmak ve belirli, sürpriz olmayan, rutin durumları meydana getirme çabalarının bir sonucudur.

Bu kişiler, belirsizlikle karşılaştıklarında, aşağıdakileri yaşayabilirler:

• Kaygı ve stres
• Odaklanma zorluğu
• Karar verme zorluğu
• Sosyal ilişkilerde zorluklar

Mükemmeliyetçi kişilik özellikleri olan kişilerin belirsizlikle başa çıkmaları için, aşağıdakiler yardımcı olabilir:

• Belirsizliğin doğal bir parçası olduğunu kabul etmek: Bu kişiler, belirsizliğin hayatın bir parçası olduğunu kabul ederek, belirsizlikten duydukları kaygılarını azaltabilirler.
• Kendileri için sınırlar belirlemek: Bu kişiler, belirsizlikle başa çıkabilmelerini sağlayacak sınırlar belirlemelidirler.
• Profesyonel yardım almak: Bu kişiler, belirsizlikle başa çıkma konusunda psikolog yardımı alabilirler.

Ertelemecidirler:

İnsan için mükemmellik olamayacağı ve hatalar kaçınılmaz olduğu için, mükemmel olamama ve hata yapma durumlarını kaçınılmaz olarak hayatlarında yaşayan bu kişiler kendileri ile ilgili derin hayal kırıklıkları yaşarlar. Bu hayal kırıklıklarının meydana getirdiği kaygı ve kendine öfkelenme o kadar fazla olur ki, obsesif kişilik özellikleri aşırı uçta olan kişiler kendileri ile ilgili bu hayal kırıklığını yaşamamak için hareket edemez hale gelebilirler ya da yapmaları gereken işleri sürekli erteleyebilirler. Erteleme hali daha çok yeterince kontrol edemediklerini düşündükleri durumlarda kendini gösterir. Bu kişiler, bir işi tamamlamak için gerekli olan tüm bilgileri ve kaynakları toplayana kadar, o işi yapmaktan kaçınırlar. Bu nedenle, bir işe başlamak için çok fazla zaman harcayabilirler.

Mükemmeliyetçi kişilik özellikleri olan kişilerin ertelemesinin olumsuz yönleri şunlardır:

• Zaman kaybı: Bu kişiler, erteledikleri için, işlerini zamanında tamamlayamayabilirler. Bu, onların zaman kaybına ve strese neden olabilir.
• Performans düşüklüğü: Bu kişiler, erteledikleri için, işlerini gerektiği gibi yapamayabilirler. Bu, onların performans düşüklüğü yaşamalarına neden olabilir.
• Kişisel ilişkilerde sorunlar: Bu kişiler, erteledikleri için, sosyal ilişkilerinde sorunlar yaşayabilirler.

Mükemmeliyetçi kişilik özellikleri olan kişilerin ertelemesini azaltmak için, aşağıdakiler yapılabilir:

• Kendileri için daha gerçekçi hedefler belirlemek: Bu kişiler, kendileri için daha gerçekçi hedefler belirleyerek, ertelemelerini azaltabilirler.
• İşleri parçalara ayırmak: Bu kişiler, işleri parçalara ayırarak, onları daha az göz korkutucu hale getirebilirler.
• Zaman sınırlamaları belirlemek: Bu kişiler, kendilerine zaman sınırlamaları belirleyerek, işleri zamanında tamamlamaya teşvik edebilirler.
• Düzenli molalar vermek: Bu kişiler, düzenli molalar vererek, dikkatlerini dağıtabilir ve işleri daha verimli bir şekilde tamamlayabilirler.

Takıntıları Vardır

Bu kişilerde özellikle kontrol takıntılarına çok rastlanır. Yaptıkları şeyin mükemmel ve hatasız olması için defalarca kontrol etmeden duramazlar. Hata yapmamak ve kusurlu görünmemek için, genellikle takıntılı davranışlar sergileyebilirler. Mükemmeliyetçi kişilik özellikleri baskın olan kişilerde başka türde takıntı semptomları da sık sık görülür.

Bu kişilerin en sık görülen takıntıları şunlardır:

• Kontrol takıntısı: Bu kişiler, yaptıkları şeyin mükemmel ve hatasız olması için, defalarca kontrol etmeden duramazlar. Bu, genellikle ellerini yıkama, kapıyı kilitleme, sayma gibi davranışlarla kendini gösterir.
• Düzen takıntısı: Bu kişiler, her şeyin düzenli ve mükemmel olması için, sürekli olarak düzenleme ve temizleme ihtiyacı duyarlar. Bu, genellikle zaman kaybına ve strese neden olabilir.
• Mükemmeliyetçilik takıntısı: Bu kişiler, hata yapmaktan ve kusurlu görünmekten büyük bir kaygı duyarlar. Bu nedenle, genellikle işlerini mükemmel bir şekilde yapmaya çalışırlar. Bu, genellikle stres ve kaygıya neden olabilir.